البرنس فی باریس (کتاب)کتاب «البرنس فی باریس»، تالیف محمد مقداد ورتتانی به زبان عربی است. ۱ - ساختار کتاباین اثر، سفرنامه مؤلف به فرانسه و سویس در سال ۱۹۱۳ م، است. این سفرنامه از آن جایی که اطلاعات خوبی از اوضاع و احوال قرن بیستم به دست می‌دهد، بسیار قابل اهمیت است و می‌توان آمار خوبی را از این کشورها در موارد مختلف به دست آورد؛ همانند علم ، صنعت ، آبادی شهرها و... که مؤلف به خوبی به آنها پرداخته و پیشرفت‌های غرب را در آن دوره از تاریخ ثبت کرده است. ساختار کتاب شامل استهلال [۱]
البرنس فى باريس، محمد مقداد ورتتانی، ص۷.
، مقدمه، دیباچه مؤلف، متن و بخش فهرست‌ها می‌باشد.شیوه بیان مطالب این اثر به صورت گزارش روزانه سفر و سفرنامه نویسی است که مؤلف تمامی مشاهدات و اتفاقات ایجاد شده در سفر را به قلم آورده و یاداشت کرده است. ایشان در مطالب خود به مقتضا از شعر استفاده کرده است و مطالب خود را در قالب تیترهای زیاد مطرح کرده است که این خود بر دقت و توانایی مؤلف در بیان مطالب افزوده است و سعی کرده است مطالب سفرنامه را در قالب آمار و بعضا جدول برای خواننده به یادگار بگذارد. ۲ - گزارش محتوامحقق کتاب، در استهلال کتاب به این مطلب که سعی شده که سفرنامه شرق شناسان اروپایی به عربی ترجمه شود تا بیشتر مورد استفاده قرار گیرد اشاره فرموده است. مقدمه کتاب به مؤلف و کتاب پرداخته است. متن کتاب با این عبارت شروع می‌شود که «در شش ژوئن ۱۹۱۳ م، دو ساعت بعد از زوال سفر ورتتانی آغاز شد و بعد از یک ماه به پاریس رسیدیم...» . دیباچه مؤلف نیز، به سفارش خداوند در قرآن به سفر و مسافرت می‌پردازد و در اهمیت سفر سخن می‌گوید. متن کتاب با عبارت قبل از سفر به فرانسه شروع می‌شود. سفر مؤلف از قیروان آغاز می‌شود که ایشان اظهار داشته‌اند مسافت بین این دو شهر پنجاه ساعت راه می‌باشد. ایشان با قطار مسافرت خود را شروع کرده و سپس با کشتی این سفر را ادامه داده‌اند. گزارش سفر با ورود به شهر تونس و وقایع اتفاق افتاده در این شهر ادامه پیدا کرده است. از این شهر ادامه سفر چنان که بیان شده با کشتی ادامه پیدا کرده است. از مطالب خواندنی این کتاب مطالب مربوط به کشتی و اتفاقاتی که در این سفر رخ داده می‌باشد. ایشان حتی دریاها را توصیف و تمام جاهایی را که در هنگام بودن در کشتی، مشاهده کرده است، به زبان آورده است. به دلیل بحث مسافرت با کشتی، بحثی را با عنوان خیرات زمین و محاسن آسمان در مطالب خود جای داده است. ایشان در موارد مختلف از جدول‌ها و آمار نیز بهره گرفته است؛ مثلا کشاورزی و میزان برداشت محصولات فرانسه را در این سال به صورت مفصل بیان کرده است که در نوع خود قابل اهمیت است. دیدار مؤلف از اروپا و سلسله جبال آلپ ، از مطالب مورد توجه مؤلف در این سفرنامه می‌باشد که به صورت خوبی به آن پرداخته شده است. مؤلف در این سفر خود، اعداد و ارقام خوبی از دولت و علم و معابد و شهرسازی فرانسه به زبان آورده است که معلوم می‌شود که تعجب وی را در پی داشته است؛ چنان که در بعضی از موارد با هیجان خاصی مترو و ساختمان‌ها و سکنه شهرها را توصیف می‌کند. مؤلف در این سفرنامه بعضا از شعر برای اینکه حق مطالب بهتر به جا آورده شود استفاده کرده است. سعی کرده است هر مطلب را به صورت کوتاه و مختصر و دسته بندی به خواننده ارائه دهد. تا خواننده بهتر از مطالب استفاده کند، لذا تیترهای مختلف آورده و سعی کرده هر چه را برای او اتفاق افتاده و جذاب بوده است، با قلم خود یاداشت کند و از آن جایی که سفر مؤلف مصادف با قرن بیستم و اختراعات و شکوفایی در اروپا همراه بوده است، این امر در سفرنامه وی نمود بیشتری دارد. به مناسبت هر بحث گزارشی مفصل و بعضا آماری را از آن موضوع در فرانسه و اروپا یاداشت کرده است؛ حتی از گزارش یک باغ سرسبز در ونیز هم چشم پوشی نمی‌کند. در حین گزارش سفرنامه اطلاعات خوبی از اوضاع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی اروپا به خوانندگان می‌دهد. از آن جایی که مؤلف طبع شعری داشته است در جای جای اثر خود از آن سود برده است و این باعث شده است که هنگام مطالعه، خواننده کسل و خسته نشود. در ادامه متن اصلی کتاب ملحقاتی به آن افزوده شده است. ۳ - وضعیت کتابکتاب، فاقد پاورقی و توضیحات است. در پایان کتاب بخش فهرست‌ها است که فهرست اعلام و محتوا در آن قرار گرفته است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |